Ο πόλεμος μεταξύ του παράλληλου κράτους του Φετουλάχ Γκιουλέν και της εξουσίας του Ταγίπ Ερντογάν εξελίσσεται σε «νύχτα των μεγάλων μαχαιριών» , η επόμενη ημέρα του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην Τουρκία θυμίζει την «πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ» .
Οι λίστες με τις προγραφές ήταν έτοιμες από καιρό, για να παρουσιαστούν στην πρώτη ευκαιρία. Τότε, οι τρομοκράτες που έκαψαν το Ράιχσταγκ ήταν οι κομμουνιστές. Στην πράξη, ο κατάλογος των επάρατων περιελάμβανε κάθε αντίπαλη φωνή, που βαφτίστηκε «κόκκινη» και έπρεπε να εξουδετερωθεί.
Τώρα, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία, καθώς με αφορμή το αποτυχημένο πραξικόπημα (μια θεόσταλτη ευκαιρία που αξιοποιεί ο Ερντογάν για να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο όλων των μηχανισμών) το κράτος ξεκαθαρίζει από τους κόλπους του, πέραν των φυσικών αυτουργών, στρατιωτικών, δεκάδες χιλιάδες άλλους δημόσιους υπαλλήλους, που βαφτίζονται ύποπτοι για «συνεργασία με τον εχθρό» .
Ούτε τα προσχήματα!
Είναι εντυπωσιακό πως χωρίς να τηρηθεί κανένα πρόσχημα, ανακαλύφθηκαν εν μία νυκτί οι ύποπτοι, οι οποίοι απολύθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. 15.200 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, 1.176 καθηγητές κρατικών και 401 ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, 246 δημόσιοι υπάλληλοι, 7.785 αστυνομικοί, 100 πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, 85 ιμάμη δες και 30 κυβερνήτες επαρχιών ήρθαν να προστεθούν στους πλέον των 6.000 στρατιωτικούς που συνελήφθησαν και οι οποίοι πιθανόν να έχουν ευθύνη για την απόπειρα κατάλυσης του πολιτεύματος.
Αν συνυπολογιστεί και η πριν από το πραξικόπημα απαρχή της δικαστικής διαδικασίας προκειμένου να τεθεί εκτός νόμου το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, τότε πράγματι η Τουρκία θα είναι σύντομα εντελώς άλλη χώρα από αυτή που γνωρίζαμε μέχρι την περασμένη εβδομάδα.
Το πρόβλημα σήμερα, μου έλεγε ένας γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, που δεν ήθελε να αναφερθεί το όνομά του, είναι πως «στο παρελθόν κινδύνευες αν ήσουν ενάντια στους μηχανισμούς του κράτους, ενώ τώρα κινδυνεύεις αν δεν είσαι ταυτισμένος με το κομματικό κράτος» .
Μέσα σε αυτό το ζοφερό σκηνικό, που οι προγραφές και οι λίστες έρχονται στη δημοσιότητα σαν χιονοστιβάδα, δεν υπάρχει καμία εξουσία που να μπορεί να βάλει φρένο στον κατήφορο του αυταρχισμού. Ούτε η δικαστική ούτε και τα μέσα ενημέρωσης.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων (που έχασε την ανεξαρτησία του πριν από έναν χρόνο και ελέγχεται πλέον από την κυβέρνηση) αποφάσισε την απόλυση 2.745 δικαστών και εισαγγελέων, ως υπόπτων για σχέση με τους πραξικοπηματίες.
Ο κύκλος αναμένεται να ολοκληρωθεί με νέες διώξεις δημοσιογράφων, καθώς ήδη κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Τουρκίας λίστα με ονόματα. Στο παρελθόν, ανάλογες λίστες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, επιβεβαιώθηκαν, δυστυχώς, σε μεγάλο βαθμό.
Είναι χαρακτηριστικό πως την ώρα που η χώρα προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ του πραξικοπήματος, ο πρόεδρος εξήγγειλε το χτίσιμο τζαμιού στην πλατεία Ταξίμ, τη μετατροπή του πολιτιστικού κέντρου «Ατατούρκ» σε όπερα και την ανακατασκευή των οθωμανικών στρατώνων στο πάρκο Γκεζί.
Στο Ταξίμ, εκεί που την πρωτομαγιά του 1977 συγκεντρώθηκε με κάλεσμα των συνδικάτων μισό εκατομμύριο κόσμος για να δεχτεί επίθεση από ακροδεξιούς παρακρατικούς και να πέσουν 37 άνθρωποι νεκροί, εκεί που δεσπόζει ο ανδριάντας του Κεμάλ Ατατούρκ, στο Γκεζί, εκεί που το πολύχρωμο κίνημα αμφισβήτησης κέρδισε μια μεγάλη μάχη το 2013, εκεί, στο προπύργιο των οπαδών του κοσμικού κράτους, θα επιβληθεί συμβολικά η απόλυτη κυριαρχία του Ερντογάν, με τη βεβήλωση των συμβόλων της Αριστεράς και των κεμαλιστών.
Τις μετά το πραξικόπημα ημέρες, το Ταξίμ γέμισε με οπαδούς του κυβερνώντος κόμματος, οι οποίοι «κατέλαβαν» την πλατεία σε μια επίδειξη δύναμης που συμβολίζει τη νέα εποχή.
Μια 17χρονη κοπέλα μού είπε γεμάτη θλίψη πως τώρα πια κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει αυτούς που θέλουν να μετατρέψουν το πάρκο Γκεζί σε δικό τους σύμβολο. «Το Γκεζί θα χτιστεί και κανείς δεν θα μπορέσει να το αποτρέψει. Δεν υπάρχει πια ελπίδα, δεν υπάρχει χώρος για εμάς, όσους σκέφτονται διαφορετικά σε αυτή τη χώρα» .
Ασφυξία
Αυτή η απαισιοδοξία είναι διάχυτη σε ένα μεγάλο, αλλά μειοψηφικό, κομμάτι της κοινωνίας, που ασφυκτιά όλο και περισσότερο από έλλειψη οξυγόνου. Δεν της αφήνουν περιθώρια να αναπνεύσει. Πολλοί Τούρκοι που δεν ανήκουν στο πλειοψηφικό ρεύμα του κυβερνώντος κόμματος και των όψιμων συμμάχων του εθνικιστών μού έλεγαν όλες αυτές τις ημέρες στην Κωνσταντινούπολη πως σκέφτονται να μεταναστεύσουν.
«Η επαναφορά της θανατικής ποινής, τα πογκρόμ των αντιφρονούντων, οι λίστες διώξεων, η ρεβάνς που θέλει να πάρει ο Ερντογάν για το Γκεζί μάς απομακρύνουν οριστικά από την Ευρώπη, θα καταλήξουμε μια Δημοκρατία τύπου Ρωσίας ή Αζερμπαϊτζάν, όπου ο ηγέτης θα εκλέγεται πράγματι με πλειοψηφία, αλλά η μειοψηφία θα είναι ανύπαρκτη» μου τόνισε ένας απολυμένος δημοσιογράφος που έχασε τη δουλειά του γιατί αρνήθηκε να αλλάξει τον μη αρεστό στην κυβέρνηση τίτλο στο ρεπορτάζ του.
Ο πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται πως έχασε μια ιστορική ευκαιρία. Να εκμεταλλευτεί την ενότητα του λαού ενάντια στη συνταγματική εκτροπή και να οδηγήσει την Τουρκία σε έναν δρόμο ισονομίας, κράτους δικαίου και προόδου. Προτίμησε τον διχασμό, την πόλωση και την εξάλειψη κάθε αντίθετης φωνής. Κι αυτός ο δρόμος μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνος για όλους.
Οι λίστες με τις προγραφές ήταν έτοιμες από καιρό, για να παρουσιαστούν στην πρώτη ευκαιρία. Τότε, οι τρομοκράτες που έκαψαν το Ράιχσταγκ ήταν οι κομμουνιστές. Στην πράξη, ο κατάλογος των επάρατων περιελάμβανε κάθε αντίπαλη φωνή, που βαφτίστηκε «κόκκινη» και έπρεπε να εξουδετερωθεί.
Τώρα, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία, καθώς με αφορμή το αποτυχημένο πραξικόπημα (μια θεόσταλτη ευκαιρία που αξιοποιεί ο Ερντογάν για να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο όλων των μηχανισμών) το κράτος ξεκαθαρίζει από τους κόλπους του, πέραν των φυσικών αυτουργών, στρατιωτικών, δεκάδες χιλιάδες άλλους δημόσιους υπαλλήλους, που βαφτίζονται ύποπτοι για «συνεργασία με τον εχθρό» .
Ούτε τα προσχήματα!
Είναι εντυπωσιακό πως χωρίς να τηρηθεί κανένα πρόσχημα, ανακαλύφθηκαν εν μία νυκτί οι ύποπτοι, οι οποίοι απολύθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. 15.200 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, 1.176 καθηγητές κρατικών και 401 ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, 246 δημόσιοι υπάλληλοι, 7.785 αστυνομικοί, 100 πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών, 85 ιμάμη δες και 30 κυβερνήτες επαρχιών ήρθαν να προστεθούν στους πλέον των 6.000 στρατιωτικούς που συνελήφθησαν και οι οποίοι πιθανόν να έχουν ευθύνη για την απόπειρα κατάλυσης του πολιτεύματος.
Αν συνυπολογιστεί και η πριν από το πραξικόπημα απαρχή της δικαστικής διαδικασίας προκειμένου να τεθεί εκτός νόμου το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, τότε πράγματι η Τουρκία θα είναι σύντομα εντελώς άλλη χώρα από αυτή που γνωρίζαμε μέχρι την περασμένη εβδομάδα.
Το πρόβλημα σήμερα, μου έλεγε ένας γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, που δεν ήθελε να αναφερθεί το όνομά του, είναι πως «στο παρελθόν κινδύνευες αν ήσουν ενάντια στους μηχανισμούς του κράτους, ενώ τώρα κινδυνεύεις αν δεν είσαι ταυτισμένος με το κομματικό κράτος» .
Μέσα σε αυτό το ζοφερό σκηνικό, που οι προγραφές και οι λίστες έρχονται στη δημοσιότητα σαν χιονοστιβάδα, δεν υπάρχει καμία εξουσία που να μπορεί να βάλει φρένο στον κατήφορο του αυταρχισμού. Ούτε η δικαστική ούτε και τα μέσα ενημέρωσης.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων (που έχασε την ανεξαρτησία του πριν από έναν χρόνο και ελέγχεται πλέον από την κυβέρνηση) αποφάσισε την απόλυση 2.745 δικαστών και εισαγγελέων, ως υπόπτων για σχέση με τους πραξικοπηματίες.
Ο κύκλος αναμένεται να ολοκληρωθεί με νέες διώξεις δημοσιογράφων, καθώς ήδη κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Τουρκίας λίστα με ονόματα. Στο παρελθόν, ανάλογες λίστες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, επιβεβαιώθηκαν, δυστυχώς, σε μεγάλο βαθμό.
Είναι χαρακτηριστικό πως την ώρα που η χώρα προσπαθεί να συνέλθει από το σοκ του πραξικοπήματος, ο πρόεδρος εξήγγειλε το χτίσιμο τζαμιού στην πλατεία Ταξίμ, τη μετατροπή του πολιτιστικού κέντρου «Ατατούρκ» σε όπερα και την ανακατασκευή των οθωμανικών στρατώνων στο πάρκο Γκεζί.
Στο Ταξίμ, εκεί που την πρωτομαγιά του 1977 συγκεντρώθηκε με κάλεσμα των συνδικάτων μισό εκατομμύριο κόσμος για να δεχτεί επίθεση από ακροδεξιούς παρακρατικούς και να πέσουν 37 άνθρωποι νεκροί, εκεί που δεσπόζει ο ανδριάντας του Κεμάλ Ατατούρκ, στο Γκεζί, εκεί που το πολύχρωμο κίνημα αμφισβήτησης κέρδισε μια μεγάλη μάχη το 2013, εκεί, στο προπύργιο των οπαδών του κοσμικού κράτους, θα επιβληθεί συμβολικά η απόλυτη κυριαρχία του Ερντογάν, με τη βεβήλωση των συμβόλων της Αριστεράς και των κεμαλιστών.
Τις μετά το πραξικόπημα ημέρες, το Ταξίμ γέμισε με οπαδούς του κυβερνώντος κόμματος, οι οποίοι «κατέλαβαν» την πλατεία σε μια επίδειξη δύναμης που συμβολίζει τη νέα εποχή.
Μια 17χρονη κοπέλα μού είπε γεμάτη θλίψη πως τώρα πια κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει αυτούς που θέλουν να μετατρέψουν το πάρκο Γκεζί σε δικό τους σύμβολο. «Το Γκεζί θα χτιστεί και κανείς δεν θα μπορέσει να το αποτρέψει. Δεν υπάρχει πια ελπίδα, δεν υπάρχει χώρος για εμάς, όσους σκέφτονται διαφορετικά σε αυτή τη χώρα» .
Ασφυξία
Αυτή η απαισιοδοξία είναι διάχυτη σε ένα μεγάλο, αλλά μειοψηφικό, κομμάτι της κοινωνίας, που ασφυκτιά όλο και περισσότερο από έλλειψη οξυγόνου. Δεν της αφήνουν περιθώρια να αναπνεύσει. Πολλοί Τούρκοι που δεν ανήκουν στο πλειοψηφικό ρεύμα του κυβερνώντος κόμματος και των όψιμων συμμάχων του εθνικιστών μού έλεγαν όλες αυτές τις ημέρες στην Κωνσταντινούπολη πως σκέφτονται να μεταναστεύσουν.
«Η επαναφορά της θανατικής ποινής, τα πογκρόμ των αντιφρονούντων, οι λίστες διώξεων, η ρεβάνς που θέλει να πάρει ο Ερντογάν για το Γκεζί μάς απομακρύνουν οριστικά από την Ευρώπη, θα καταλήξουμε μια Δημοκρατία τύπου Ρωσίας ή Αζερμπαϊτζάν, όπου ο ηγέτης θα εκλέγεται πράγματι με πλειοψηφία, αλλά η μειοψηφία θα είναι ανύπαρκτη» μου τόνισε ένας απολυμένος δημοσιογράφος που έχασε τη δουλειά του γιατί αρνήθηκε να αλλάξει τον μη αρεστό στην κυβέρνηση τίτλο στο ρεπορτάζ του.
Ο πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται πως έχασε μια ιστορική ευκαιρία. Να εκμεταλλευτεί την ενότητα του λαού ενάντια στη συνταγματική εκτροπή και να οδηγήσει την Τουρκία σε έναν δρόμο ισονομίας, κράτους δικαίου και προόδου. Προτίμησε τον διχασμό, την πόλωση και την εξάλειψη κάθε αντίθετης φωνής. Κι αυτός ο δρόμος μπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνος για όλους.
Νικόλας Ζηργάνος για την Εφημερίδα των Συντακτών
Post A Comment