ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα η ευρωμεσογειακή σύνοδος με τη συμμετοχή ηγετών από τα μεσογειακά κράτη - μέλη της Ε.Ε. Μπορεί μια τέτοια σύνοδος να λάβει πάγια χαρακτηριστικά;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Η σύνοδος αυτή έχει έναν ουσιαστικό, σχεδόν επείγοντα, πολιτικό χαρακτήρα, διότι συμβαίνουν μείζονες γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η οποία διασπείρεται στην Ευρώπη μέσω της Μεσογείου, αλλά και το γεγονός του Brexit, που έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία, επιβάλλουν μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη. Οι συνετοί καταλαβαίνουν την κομβική σημασία που έχει η Μεσόγειος μέσα στην Ιστορία και επηρεάζει τους πάντες στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική.
Από την άλλη πλευρά, η μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη και την έχει επηρεάσει, οδηγεί τους ηγέτες της ευρωπαϊκής πλευράς της Μεσογείου να καταλάβουν ότι στα κοινά προβλήματα θα πρέπει να βρεθούν κοινές λύσεις. Λόγου χάρη, ο καταναγκασμός του δημοσιονομικού κορσέ θα πρέπει να εξεταστεί με επικαιροποιημένα κριτήρια, με ευελιξία. Και οφείλουμε προπάντων να δημιουργούμε μια Ευρώπη ελκυστική στους πολίτες, με κάποιο μίνιμουμ κοινής ενωσιακής συνείδησης. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ε.Ε.: σε μερικές κρίσιμες περιπτώσεις, έχουμε δει ένα διακρατικό παζάρι δύναμης και μια επίδειξη ωμής κυριαρχίας. Αυτά τα βλέπει ο κόσμος και απομακρύνεται.
Από την άλλη πλευρά, η μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη και την έχει επηρεάσει, οδηγεί τους ηγέτες της ευρωπαϊκής πλευράς της Μεσογείου να καταλάβουν ότι στα κοινά προβλήματα θα πρέπει να βρεθούν κοινές λύσεις. Λόγου χάρη, ο καταναγκασμός του δημοσιονομικού κορσέ θα πρέπει να εξεταστεί με επικαιροποιημένα κριτήρια, με ευελιξία. Και οφείλουμε προπάντων να δημιουργούμε μια Ευρώπη ελκυστική στους πολίτες, με κάποιο μίνιμουμ κοινής ενωσιακής συνείδησης. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της Ε.Ε.: σε μερικές κρίσιμες περιπτώσεις, έχουμε δει ένα διακρατικό παζάρι δύναμης και μια επίδειξη ωμής κυριαρχίας. Αυτά τα βλέπει ο κόσμος και απομακρύνεται.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η ατζέντα ποια θα είναι;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Τι κάνουμε με όλους αυτούς τους δημοσιονομικούς καταναγκασμούς, τι κάνουμε με το ζήτημα των τραπεζών, με την ανεργία, με το προσφυγικό. Ας πούμε, μια πρόταση είναι οι έκτακτες δαπάνες για το προσφυγικό να είναι δημοσιονομικά ουδέτερες, να μην περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του ελλείμματος. Παρομοίως, το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων να μη βαρύνει στον υπολογισμό του ελλείμματος. Επίσης, να ληφθούν δραστικά μέτρα για την ανεργία των νέων, που έχει πάρει ενδημικό χαρακτήρα στις χώρες του Νότου. Αυτά είναι μεγάλα πολιτικά και ιστορικά προβλήματα και γι' αυτό χρειάζονται γενναίες αποφάσεις και ρεαλισμός. Δεν μπορείς να βαδίζεις με τους δημοσιονομικούς κανόνες των ετών 2002-2004.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εκτιμάτε ότι υπάρχουν περιθώρια μετά τη σύνοδο στην Αθήνα οι χώρες που συμμετέχουν σε αυτή να πάνε με μια κοινή γραμμή στη Σύνοδο Κορυφής στην Μπρατισλάβα;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Σε κάποια πράγματα, ναι. Δεν μπορούν οι νεοεισελθέντες στην Ένωση εταίροι μας να απαιτούν συχνά με άκομψο τρόπο πράγματα που ξεφεύγουν από τον πολιτικό πολιτισμό της Ε.Ε. και, από την άλλη πλευρά, να μην ακούγονται οι χώρες του Νότου, 200 εκατομμύρια άνθρωποι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Σύνοδος στην Μπρατισλάβα μπορεί να επηρεάσει την αξιολόγηση που ελληνικού προγράμματος, τουλάχιστον ως προς το ευρωπαϊκό σκέλος;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Δεν επενδύουμε όλες μας τις ελπίδες σε μια αίφνης ευγενική κατανόηση ή μεταστροφή, αλλά ήδη το Brexit έχει κλονίσει τις βεβαιότητες και τη σιδηρά πειθαρχία και επιβάλλει ευελιξία και ρεαλισμό. Αυτό το είδαμε στο παράδειγμα της ματαιωθείσας εντέλει ποινής που απειλήθηκαν να δεχτούν Πορτογαλία και Ισπανία.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν ακούγονται πια οι υπερβολές και οι ανοησίες που ακούγονταν τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Όλοι γνωρίζουν ότι ο ελληνικός λαός έχει υποφέρει πάρα πολύ, γνωρίζουν ότι έχει πραγματοποιηθεί μια δημοσιονομική προσαρμογή χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια οικονομική Ιστορία και βλέπουν επίσης ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει με διαρκείς περικοπές. Νομίζω ότι θα επιδειχθεί μεγαλύτερη ευελιξία, όχι γιατί θα μας συμπαθήσουν ξαφνικά, αλλά γιατί η ιστορική συγκυρία απαιτεί πραγματισμό και αποτελεσματικότητα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν ακούγονται πια οι υπερβολές και οι ανοησίες που ακούγονταν τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Όλοι γνωρίζουν ότι ο ελληνικός λαός έχει υποφέρει πάρα πολύ, γνωρίζουν ότι έχει πραγματοποιηθεί μια δημοσιονομική προσαρμογή χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια οικονομική Ιστορία και βλέπουν επίσης ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει με διαρκείς περικοπές. Νομίζω ότι θα επιδειχθεί μεγαλύτερη ευελιξία, όχι γιατί θα μας συμπαθήσουν ξαφνικά, αλλά γιατί η ιστορική συγκυρία απαιτεί πραγματισμό και αποτελεσματικότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παράλληλα, την ερχόμενη εβδομάδα πραγματοποιείται στην Αθήνα σύνοδος των ομολόγων σας από το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα έπειτα από πρόσκλησή σας. Τι προσδοκάτε από αυτή την πρωτοβουλία;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Αυτή είναι πρωτοβουλία των σοσιαλιστών υπουργών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Έχουν γίνει άλλες δύο συναντήσεις. Στη δεύτερη, στη Ρώμη, είχαμε κληθεί ως παρατηρητές εγώ και ο Νίκος Παππάς. Υπάρχουν πολύ καλές διαπροσωπικές και πολιτικές σχέσεις. Η Ελλάδα εδώ και καιρό καλείται μέσω του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να παρίσταται ως παρατηρητής σε παρόμοιες συναντήσεις κορυφής. Αυτό έχει μια ευρωπαϊκή σημασία, κατ' αρχάς. Οι Σοσιαλιστές και Σοσιαλδημοκράτες έρχονται σε έναν γόνιμο διάλογο με την Αριστερά, όπως έχει γίνει στην Πορτογαλία, όπου έχει σχηματιστεί κυβέρνηση Σοσιαλιστών - Αριστεράς. Η Σοσιαλδημοκρατία έχει προβλήματα φυσιογνωμίας μεγάλων διαστάσεων. Η συζήτηση με τις νέες αριστερές δυνάμεις στην Ευρώπη, όπως διαμορφώνονται κυρίως στον ευρωπαϊκό Νότο, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, είναι γόνιμη και ελπιδοφόρα. Σε αυτή την πορεία μάς οδηγεί η ίδια η Ιστορία, γιατί βλέπουμε ότι οι πρόσφατες κρίσεις, η οικονομική και η προσφυγική, έχουν οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού στον ακροδεξιό λαϊκισμό, ο οποίος εκμεταλλεύεται την υποχώρηση των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στη νεοφιλελεύθερη θεολογία. Με την κατίσχυση του νεοφιλελευθερισμού ως οιονεί επιστημονικό δόγμα η Ευρώπη τείνει προς ένα μόρφωμα το οποίο προκαλεί απέχθεια σε μεγάλα μέρη του πληθυσμού. Όσον αφορά την Ελλάδα, η οποία προσέκρουσε σε ένα άτυπο σιδηρούν μέτωπο, κάτι σαν την Ιερή Συμμαχία επί Μέτερνιχ, δεν μπορεί να είναι μόνη της. Χρειάζεται συμμαχίες για την εθνική υπόθεση. Αυτό είναι το ένα. Το άλλο: Οι μεγάλοι πολιτικοί σχηματισμοί στην Ευρώπη αναγνωρίζουν στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα και στην κυβέρνησή μας αυτή την ιδιαίτερη πολιτική δυναμική.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωστόσο, στο εσωτερικό της χώρας, τα ελληνικά κόμματα που ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια της Σοσιαλδημοκρατίας δείχνουν να αρνούνται να συνομιλήσουν με την κυβέρνηση. Πιστεύετε ότι το γεγονός αυτό είναι πρόβλημα για την εμβάθυνση των σχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ με την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Όχι. Μπορούν από την πλευρά τους να έχουν όποια στάση και συμπεριφορά θέλουν, αλλά όταν μιλάνε οι άλλοι μαζί σου και σε προσκαλούν, πρέπει να ανταποκρίνεσαι. Δεν είναι μόνο λόγοι πολιτικής ηγεμονίας στο εσωτερικό, που είναι κι αυτό μια θεμιτή επιδίωξη. Δηλαδή, ποιος δεν θέλει να ηγεμονεύσει; Αλλά είναι και για λόγους εθνικού συμφέροντος. Όταν τις κρίσιμες στιγμές χρειαστεί να αναζητήσεις στήριξη από τον Ολάντ ή τον Ρέντζι ή τον Κόστα ή τη γερμανική, αυστριακή και σουηδική Σοσιαλδημοκρατία, δεν μπορείς εκ των προτέρων να πεις δογματικά “δεν σας μιλάμε”. Κατά δεύτερον, η πολιτική ηγεμονία μιας νέας Αριστεράς του 21ου αιώνα είναι εκφρασμένη ανάγκη μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού και διακηρυγμένος στόχος του ΣΥΡΙΖΑ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ήσασταν από εκείνους που είχαν υπερασπιστεί τη Συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας για το προσφυγικό. Μετά τα τελευταία γεγονότα στην Τουρκία, πιστεύετε ότι είναι δυνατόν να διατηρηθεί αυτή η συμφωνία;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Υπό όρους μπορεί. Ποτέ δεν ήταν μια συμφωνία τέλεια. Ήταν η καλύτερη συμφωνία που τη δεδομένη στιγμή μπορούσαμε να πάρουμε για να διαχειριστούν η Ελλάδα και η Ευρώπη το ιστορικό κύμα προσφυγιάς. Ασφαλώς και έχει δυσκολίες και είναι εύθραυστη και ασφαλώς η τύχη της εξαρτάται από το πόσο χρειάζεται ο ένας εταίρος τον άλλο. Η Τουρκία μόχλευσε τους συνομιλητές της για να πάρει αυτό που θεωρούσε απαραίτητο, η Ευρώπη κάθισε στο τραπέζι γιατί ήθελε κάποια λύση. Νομίζω οι περισσότεροι παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή τη συμφωνία εξακολουθούν να υφίστανται. Εν τω μεταξύ, η αναστάτωση μέσα στην Τουρκία περιστασιακά χρησιμοποιείται ως αφορμή για να εκφραστεί μια ισλαμοφοβική ρητορική. Γενικά, η εκφραζόμενη κριτική σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη Δημοκρατία είναι εύστοχη και επιβαλλόμενη, αλλά συχνά παρεισφρέουν εθνικιστικές και ρατσιστικές συνηχήσεις. Υπάρχουν βάσιμες ανησυχίες ότι συντελείται κάτι στη γείτονα που δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει, όμως αυτό δεν κάνει την Τουρκία να μην είναι συνομιλητής.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Τσαβούσογλου επανέφερε το θέμα της απελευθέρωσης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες. Υπάρχουν ωστόσο εκτιμήσεις πως η Ε.Ε. πολύ δύσκολα θα ικανοποιούσε αυτό το αίτημα. Τι λέτε γι' αυτό;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Υπάρχουν τρόποι να ικανοποιηθεί το αίτημα και να μείνουν όλοι ικανοποιημένοι. Αν θελήσουν και οι δύο πλευρές, θα βρουν μέση οδό. Στις διεθνείς σχέσεις δεν μπορείς να είσαι ούτε κατηγορηματικός ούτε απόλυτος, ούτε να παριστάνεις τον καλό ή τον κακό προφήτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια: