Την περίοδο των κρίσιμων διαπραγματεύσεων μεταξύ Αθήνας και δανειστών, το καλοκαίρι του 2015, ο Αλ. Τσίπρας, επικεφαλής μεγάλου υπουργικού κλιμακίου, είχε πάει στην Αγία Πετρούπολη σε διεθνές οικονομικό φόρουμ. Σε ένα από τα πολλά «πηγαδάκια», σύμφωνα με πληροφορίες, ο τότε υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, παρουσία του πρωθυπουργού, είχε ρωτήσει Ρώσο τραπεζίτη: «Αλήθεια, μπορείτε εσείς να τυπώσετε χρήμα άλλης χώρας;» Η παρέα «πάγωσε» και ο τραπεζίτης με αμήχανο ύφος αλλά χαμογελώντας απάντησε καταφατικά
Το βιβλίο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να τα λέει αυτά» των Γάλλων δημοσιογράφων Φαμπρίς Λομ και Ζεράρ Νταβέ, που κυκλοφόρησε την Πέμπτη, περιλαμβάνει «εκμυστηρεύσεις» του Γάλλου προέδρου για σχεδόν το σύνολο της προεδρικής του θητείας. Μεταξύ άλλων, ο Φρανσουά Ολάντ φέρεται να έχει γνωστοποιήσει στους δύο συγγραφείς ορισμένα επεισόδια που αφορούν τις κρίσιμες συζητήσεις της Ελλάδας και της κυβέρνησης Τσίπρα με τους δανειστές και τους Ευρωπαίους εταίρους στο πλαίσιο της επτάμηνης διαπραγμάτευσης.
Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο διαψεύστηκαν κατά ένα μέρος από πηγές της γαλλικής Προεδρίας, στο σκέλος που αφορά τη συνομιλία Πούτιν Ολάντ και το αίτημα της Ελλάδας για τύπωμα δραχμών στη Ρωσία. Η κυκλοφορία του βιβλίου και οι δημοσιευθείσες πληροφορίες στο σύνολό ους πάντως δεν αποτελούν έκπληξη.
Ο ρόλος του βιβλίου
Βρισκόμαστε λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία που θα διεξαχθούν την προσεχή άνοιξη. Ο Φρανσουά Ολάντ βρίσκεται σήμερα σε μειονεκτική πολιτική θέση, οι δημοσκοπήσεις τον φέρνουν τρίτο στην κούρσα, πίσω από τη Δεξιά και την Ακροδεξιά, τα ερωτήματα για το αν το κόμμα του τον στηρίζει ολόψυχα πληθαίνουν και το προφίλ του έχει βληθεί ανεπανόρθωτα από τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις που πρόσφατα προώθησε.
Σε αυτό το σκηνικό ο Φρανσουά Ολάντ χρειάζεται απελπισμένα μια ισχυρή τονωτική δόση για την εικόνα του. Και το βιβλίο του αυτό ακριβώς πράττει. Τον εμφανίζει να δίνει μέχρις εσχάτων τη μάχη για να κρατηθεί ενωμένη η ευρωζώνη, παρά τις διαθέσεις της Γερμανίας και του ΔΝΤ, τον φέρει να αντιμετωπίζει τον Αλέξη Τσίπρα σαν τον θολωμένο μικρό αδερφό του. Επί της ουσίας ο Φρανσουά Ολάντ εμφανίζεται στο βιβλίο ως ο σωτήρας της Ελλάδας και της ευρωζώνης.
Τα όσα περιλαμβάνονται στο βιβλίο σχετικά με συνομιλίες του Γάλλου προέδρου και του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχουν προκαλέσει αίσθηση στην ελληνική πολιτική σκηνή. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο Φρανσουά Ολάντ έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον Βλαντι μίρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια του οποίου ο δεύτερος είπε στον πρώτο: «Οφείλω να σου δώσω μια πληροφορία. Η Ελλάδα μάς ζήτησε να τυπώσουμε δραχμές στη Ρωσία, καθώς δεν έχουν πλέον νομισματοκοπείο για να το κάνουν». Ο Ρώσος πρόεδρος φέρεται να πρόσθεσε: «Ήθελα να το γνωρίζεις, ώστε να γνωρίζεις καλά πως δεν αποτελεί δική μας επιδίωξη».
Τα λόγια αυτά είναι όσο ασαφή χρειάζεται. Με άλλα λόγια, ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν ξεκαθαρίζει ποιος Έλληνας μετέφερε σε ποιον Ρώσο αξιωματούχο αυτό το ερώτημα. Αρκετοί εκτιμούν ότι, βάσει των «συνηθειών» του Ρώσου προέδρου, που δεν συναντά «όποιον κι όποιον», ο μόνος που θα μπορούσε να του μιλήσει γι' αυτό είναι ένα ηγέτης χώρας και επί του προκειμένου ο Αλέξης Τσίπρας. Ωστόσο κάτι τέτοιο διαψεύδεται έντονα από το Μαξίμου. «Επικοινωνίες μεταξύ των δύο ηγετών υπήρξαν, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν τέθηκε τέτοιο θέμα από τον Έλληνα πρωθυπουργό. Αντιθέτως, κοινός τόπος ήταν ότι ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος είναι η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη» αναφέρουν κυβερνητικές πηγές.
Έχει λοιπόν ιδιαίτερη αξία να εξετάσουμε τι ακριβώς συνέβη σε αυτή την περίπτωση στις επικοινωνίες και τις συνομιλίες μεταξύ της ελληνικής και της ρώσικης ηγεσίας. Οι πληροφορίες που έχει συλλέξει η «Εφ.Συν.» μπορούν να φωτίσουν ορισμένες σημαντικές πτυχές των επίμαχων συζητήσεων. Και να αναδείξουν τα όρια των ισχυρισμών περί «σχεδίου για κατάληψη του Νομισματοκοπείου» και άλλα συναφή συνωμοσιολογικά.
Κατά κοινή ομολογία η κρισιμότερη φάση των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ελλάδας, των πιστωτών της και των εταίρων της έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2015. Βρισκόμαστε στη φάση που η ελληνική κυβέρνηση έχει αποστείλει στους δανειστές το περίφημο 47σέλιδο κείμενο με προτάσεις μεταρρυθμίσεων για το νέο πρόγραμμα. Οι επικεφαλής των δανειστών, αλλά και οι σκληροί επιτελείς της ευρωζώνης, ούτε λίγο ούτε πολύ επιστρέφουν στην ελληνική πλευρά το κείμενο ως απαράδεκτο. Το ΔΝΤ, με τη στήριξη του Βερολίνου, απαντά με ένα έγγραφο λιτό και τελεσιγραφικού χαρακτήρα που χαρακτηρίζεται τότε από την Αθήνα ως επίσης απαράδεκτο.
Δανειστές και εταίροι συναντώνται διαδοχικά επί περίπου ένα δεκαήμερο συζητώντας για την τύχη του προγράμματος της Ελλάδας, όπου κυριαρχεί η άποψη της απρόσκοπτης συνέχισης των δεσμεύσεων που είχε λάβει η προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά.
Οι συζητήσεις μεταξύ Αθήνας και δανειστών μοιάζουν ατελέσφορες, καθώς οι διαφωνίες αφορούν τόσο τη διαδικασία όσο και την ουσία. Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επιτίθεται σε δηλώσεις του στον πρωθυπουργό, το ΔΝΤ επιμένει στη θέση του και από το Βερολίνο αρχίζει να διακινείται η εντύπωση ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο.
Κάτι παραπάνω από δέκα μέρες μετά την αποστολή του 47σέλιδου κειμένου, ο Αλέξης Τσίπρας, επικεφαλής μεγάλου υπουργικού κλιμακίου, μεταβαίνει στην Αγία Πετρούπολη, ώστε να συμμετάσχει στο διεθνές οικονομικό φόρουμ που διεξάγεται στη ρωσική πόλη. Ήταν μια επίσκεψη η οποία είχε προγραμματιστεί περίπου έναν μήνα νωρίτερα, ωστόσο πλέον προσελάμβανε πρόσθετο ενδιαφέρον.
Οι επαφές στη Ρωσία
Ο Πούτιν θεωρούσε πως όποια απόφαση κι αν έπαιρνε η Ελλάδα, θα έπρεπε να βρίσκεται σε συνεννόηση με τους δανειστές της. Και η ελληνική ηγεσία είχε πει τότε στον Ρώσο πρόεδρο ότι δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση έξοδο από την ευρωζώνη
Στις 18 Ιουνίου ο πρωθυπουργός ξεκίνησε επαφές με σημαντικούς Ρώσους «παίκτες», τις οποίες πραγματοποίησε μαζί με τον τότε υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Παναγιώτη Λαφαζάνη. Συνάντησαν αρχικά τον επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ, με τον οποίο συζήτησαν ενεργειακά Θέματα και το θέμα του αγωγού. Ακολούθως ο πρωθυπουργός και ο τότε υπουργός συνάντησαν και αντιπροσωπεία της νέας αναπτυξιακής τράπεζας των BRICS.
Στη συνάντηση βρέθηκε και ο Σεργκέι Στόρτσακ, αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας, ο οποίος έχει δηλώσει λίγες ώρες νωρίτερα στο Reuters ότι «ο Έλληνας πρωθυπουργός έρχεται στη Ρωσία μάλλον για τη συζήτηση κοινών πρότζεκτ παρά προς αναζήτηση χρημάτων. ... Δεν υπάρχουν αιτήματα για οικονομική βοήθεια».
Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Βλαντιμίρ Ντιμιτρίεφ, επικεφαλής της VEB Vnesheconombank, κρατικής τράπεζας Ανάπτυξης και Διεθνών Υποθέσεων της Ρωσίας. Η συζήτηση κινήθηκε όπως ακριβώς είχε προβλέψει ο Σ. Στόρτσακ: εξετάστηκαν κοινά σχέδια για επενδύσεις, ενώ εκδηλώθηκε το ενδιαφέρον της τράπεζας των BRICS να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους στη χώρα μας.
Όταν η συνάντηση τελείωσε, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Έλληνες πολιτικοί και οι συμμετέχοντες έκαναν πηγαδάκια για λίγα λεπτά. Σε ένα εξ αυτών συζητούν σε χαλαρό κλίμα οι Ντιμιτρίεφ και Λαφαζάνης, ενώ προστίθεται ο Αλέξης Τσίπρας. Η κουβέντα πάει στις διαπραγματεύσεις, τα ζητήματα τίθενται ακροθιγώς, μέχρι που σε κάποια φάση ο τότε υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης ρώτησε τον τραπεζίτη: «Αλήθεια, μπορείτε εσείς να τυπώσετε χρήμα άλλης χώρας;» Η παρέα «πάγωσε». Ο τραπεζίτης με αμήχανο ύφος αλλά χαμογελώντας απάντησε καταφατικά. «Και πώς το στέλνετε;» συνέχισε ο Π. Λαφαζάνης. Οι συμμετέχοντες γελούσαν πια κανονικά. «Και με γαϊδουράκια, μπορούμε» απάντησε ο τραπεζίτης. Η συζήτηση έληξε εκεί.
Η ανάλαφρη αυτή στιχομυθία προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στον ίδιο τον πρωθυπουργό, αλλά θεωρήθηκε όχι και τόσο σημαντική. Θα ακολουθούσε άλλωστε και η κατ' ιδίαν συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Ρώσο πρόεδρο. Και εκεί κατέστη σαφές ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θεωρούσε πως όποια απόφαση κι αν έπαιρνε η Ελλάδα, θα έπρεπε να βρίσκεται σε συνεννόηση με τους δανειστές της. Η ελληνική ηγεσία είπε τότε στον Ρώσο πρόεδρο ότι δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση μια έξοδο από την ευρωζώνη.
Με βάση αυτά, η φράση του Αλέξη Τσίπρα κατά την ομιλία του στο Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, ότι είμαστε λαός της θάλασσας, δεν φοβόμαστε να ανοιχτούμε σε καινούργιες θάλασσες για να φτάσουμε σε ασφαλέστερα λιμάνια , είχε σκοπό να σταλεί ένα μήνυμα στους δανειστές της Ελλάδας ότι θα διεκδικήσει την καλύτερη δυνατή λύση.
Μερικές εβδομάδες αργότερα, μία ημέρα μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν κάλεσε στο τηλέφωνο τον Αλέξη Τσίπρα. Ο πρωθυπουργός είπε στους πολιτικούς αρχηγούς, με τους οποίους συνεδρίαζε στο πλαίσιο του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών, ότι έπρεπε να διακόψουν. Ακολούθως κάλεσε τον Παναγιώτη Λαφαζάνη να παρίσταται και αυτός στο τηλεφώνημα με ανοικτή ακρόαση. Όπως έχει δημοσιεύσει και η «Εφ.Συν.» στις 19/1/2016, ο Ρώσος πρόεδρος είχε πει στον Έλληνα πρωθυπουργό: «Η Ελλάδα δεν πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη. Η αποχώρηση από το ευρώ δεν είναι προς τον συμφέρον ούτε της ελληνικής κυβέρνησης, ούτε του λαού της, ούτε της Ρωσίας». Από την πλευρά του Αλέξη Τσίπρα είχε ξεκαθαριστεί τότε ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί την έξοδό της από την ευρωζώνη.
Νίκος Σβέρκος για την Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια: