Παραμένει ωστόσο υπό διερεύνηση εάν η επαναπροσέγγιση Μόσχας και Άγκυρας θα εξελιχθεί σε μια νέα, ακόμη πιο ισχυρή στρατηγική συνεργασία ή αντίθετα σε μια ευκαιριακή σύγκλιση μεταξύ δύο διεθνώς «στριμωγμένων» στρατηγικών παικτών...
Αποκατάσταση
Κατά τον Ταγίπ Ερντογάν -που στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία καλούσε τους συμμάχους του να αποτρέψουν «τη μετατροπή της Μαύρης Θάλασσας σε μια ρωσική λίμνη»- οι σχέσεις με τη Ρωσία όχι μόνον θα αποκατασταθούν, αλλά και θα ενισχυθούν, όπως υπογράμμισε στην κοινή συνέντευξη Τύπου.
Ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι με τον αγαπητό «φίλο» Πούτιν συμφώνησαν να επισπεύσουν την κατασκευή τού -πρώτου στην Τουρκία- πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, στα παράλια της Μερσίνης, καθώς και «να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν» το έργο του αγωγού TurkStream, τουλάχιστον το τμήμα του μεταξύ των δύο χωρών.
Απέφυγαν πάντως να δεσμευτούν σε σαφή χρονοδιαγράμματα -όπως συνέβη και με τις... προσεκτικές εξαγγελίες Πούτιν για σταδιακή άρση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, σε μια «δύσκολη», όπως τόνισε, προσπάθεια «αναζωογόνησης της οικονομικής συνεργασίας».
Οι δύο ηγέτες πάντως συμφώνησαν στη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου, αλλά και στην τόνωση της διακρατικής συνεργασίας σε θέματα άμυνας.
Για την ακρίβεια, το τελευταίο αυτό σκέλος, μαζί με το συριακό, έδειχναν να απασχολούν πιο άμεσα τον Ρώσο πρόεδρο.
Η Ρωσία και η Τουρκία έχουν έναν κοινό στόχο, τη διευθέτηση της κρίσης στη Συρία, και είναι εφικτή η επίλυση των διαφορών τους για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει αυτό, επισήμανε ο Πούτιν, αποφεύγοντας... επιμελώς να επαναλάβει τις καταγγελίες για συνεργασία της Άγκυρας με το «Ισλαμικό κράτος».
Αργά το απόγευμα, οι δύο ηγέτες είχαν εκτός προγράμματος δεύτερο γύρο συνομιλιών ειδικά για τη Συρία, με τη συμμετοχή ανώτατων αξιωματούχων του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών των δύο χωρών, που έληξαν έπειτα από δύο ώρες χωρίς ανακοινώσεις...
«Από πλευράς Ρωσίας υπάρχει το κίνητρο να χρησιμοποιήσει την κρίση μεταξύ της Τουρκίας και της Δύσης για να υπονομεύσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ», λέει στο πρακτορείο Reuters ο Σινάν Ουλγκέν, Τούρκος πρώην διπλωμάτης και νυν αναλυτής του Ινστιτούτου «Carnegie Europe».
Κι αλλού πορτοκαλιές
Όσο για τον Ερντογάν, προσθέτει, «η συνάντηση με τον Πούτιν αποτελεί σαφώς μια ευκαιρία να στείλει μήνυμα στους εταίρους της Τουρκίας στη Δύση ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν κι άλλες στρατιωτικές επιλογές». Προς αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση έδειχναν και οι χθεσινές δηλώσεις Τούρκων υπουργών.
Παραμονές της επίσκεψης του Αμερικανού υπ. Εξωτερικών, Τζον Κέρι, στην Άγκυρα, στις 24 Αυγούστου, ο υπ. Δικαιοσύνης, Μπεκίρ Μποζντάγκ, προειδοποίησε εκ νέου χθες τις ΗΠΑ «να μη θυσιάσουν» τις διμερείς σχέσεις με την Άγκυρα «λόγω του τρομοκράτη» Φετουλάχ Γκιουλέν.
Ταυτόχρονα, ο υπ. Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ, εκβίαζε την Ε.Ε. ότι η Τουρκία -που όπως επισήμανε δεν προτίθεται να αλλάξει τον αντιτρομοκρατικό της νόμο- θα σταματήσει να εφαρμόζει τη συμφωνία για το προσφυγικό αν δεν ανακοινωθεί συγκεκριμένη ημερομηνία για την κατάργηση της βίζας.
Προς ώρας, η ηγεσία της Ε.Ε. τηρεί διερευνητική στάση, ακολουθώντας τακτική «μαστιγίου και καρότου» μέσω επιμέρους πρωταγωνιστών. Χθες, ήταν η σειρά του Γερμανού υπ. Εξωτ. Σταϊνμάιερ να τονίσει πως η «απελευθέρωση της βίζας θα γίνει όταν θα έχουν εκπληρωθεί οι σχετικοί όροι», αλλά «τώρα δεν βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο». Παράλληλα, το κυβερνών Φιλελεύθερο Κόμμα της Δανίας συντασσόταν με την Αυστρία στο αίτημα να μπει τέλος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, τονίζοντας πως με τις «αντιδημοκρατικές πρωτοβουλίες» του Ερντογάν και τις δηλώσεις περί επαναφοράς της θανατικής ποινής «έχει ξεπεραστεί η κόκκινη γραμμή».
Το παρασκήνιο της συνάντησης
ΟΙ ΜΕΣΑΖΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
«ΛΥΤΟΥΣ ΚΑΙ ΔΕΜΕΝΟΥΣ» είχε βάλει εδώ και καιρό ο Ερντογάν για να τα ξαναβρεί με τον Πούτιν, αποκαλύπτει σε χθεσινό δημοσίευμά της η «Χουριέτ». Η επαναπροσέγγιση -αναφέρει- επιτεύχθηκε μέσω... Τασκένδης, πρωτεύουσας του Ουζμπεκιστάν, όπου οι δύο πλευρές έκλεισαν μυστικά τη συμφωνία συμφιλίωσης στις αρχές του καλοκαιριού, περίπου τρεις εβδομάδες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου.
Καταλυτικό ρόλο έπαιξαν -κατά δήλωση στη «Χουριέτ» του εκπροσώπου του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν- ο φιλορώσος πρόεδρος του Καζαχστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, «που έδειξε μεγάλη φιλία στην Τουρκία», «η πατριωτική πρωτοβουλία του Τούρκου επιτελάρχη, στρατηγού Χουλουσί Ακάρ» (εκτός αρμοδιότητας, όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα) και, κυρίως, «ο σημαντικός ρόλος του Τζαβίτ Τσαγλάρ».
Πρόκειται για γεννηθέντα στην Κομοτηνή Τούρκο επιχειρηματία και πρώην υπουργό επί πρωθυπουργίας Τσιλέρ, στη δεκαετία του '90, ο οποίος: (α) το 1999 είχε παραχωρήσει το ιδιωτικό του αεροσκάφος στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες MIT για την απαγωγή και σύλληψη του ηγέτη του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, από το Ναϊρόμπι της Κένυας και τη μεταφορά του στην Τουρκία, και (β) μέσω των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο Νταγκεστάν, έχει αποκτήσει άριστες σχέσεις με τον πρόεδρο της ρωσικής αυτής Δημοκρατίας στον Καύκασο, Ραμαζάν Αμπντουλατίποφ. Αυτός, με τη σειρά του, έχει ανοιχτό δίαυλο με τον σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του Ρώσου προέδρου, Γιούρι Ουσάκοφ.
«Ο Ακάρ είπε στον Ερντογάν ότι ο Τσαγλάρ» -παρά την καταδίκη του, το 2004, για τραπεζική απάτη- «είναι αξιόπιστος όσον αφορά κρατικές υποθέσεις», γράφει η «Χουριέτ». «Έπειτα από μια συνάντηση με τον Τσαγλάρ και τον Ακάρ στην Κωνσταντινούπολη, στις 30 Απριλίου, ο Ερντογάν έδωσε το πράσινο φως για την επιχείρηση» επαναπροσέγγισης με τη Μόσχα.
Η συνέχεια -καταλήγει το δημοσίευμα- δόθηκε στις 24 Ιουνίου, στην Τασκένδη, όπου ο Πούτιν συμμετείχε στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης. Εκεί κατέφτασε ως προσκεκλημένος του Ουζμπέκου προέδρου και ο εκπρόσωπος του Ερντογάν, κομίζοντας την επιστολή μεταμέλειας του Τούρκου προέδρου για την κατάρριψη, πέρυσι τον Νοέμβριο, του ρωσικού Σουχόι. Μέσω του Γιούρι Ουσάκοφ, αυτή έφτασε στα χέρια του Πούτιν, ο οποίος έκτοτε έδωσε το «OK»
Μαργαρίτα Βεργόλια για την Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια: