Με την τρίτη στο τελευταίο δίμηνο συνάντηση τους, Πούτιν και Ερντογάν επιβεβαίωσαν την... άνοιξη στις σχέσεις τους: εκτός του αγωγού Turkish Stream, για τον οποίο υπεγράφη συμφωνία, η Μόσχα «πριμοδοτεί» την κατασκευή του πρώτου τουρκικού πυρηνικού σταθμού, προχωρούν σε σύσφιγξη των διμερών οικονομικών και εμπορικών δεσμών και αναζητούν κοινό έδαφος σε πολύπλοκα διεθνή ζητήματα, καθώς οι σχέσεις αμφοτέρων με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ επιδεινώνονται.
Η οριστικοποίηση της συμφωνίας για τον ρωσο-τουρκικό αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream. Η κατασκευή του πρώτου στην Τουρκία πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, στα σεισμοπαθή μεσογειακά παράλια της Μερσίνης. Η ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών δεσμών. Η εξεύρεση κοινού εδάφους σε διμερές επίπεδο σε ακανθώδη διεθνή ζητήματα, με βασικό τη συριακή κρίση και «φόντο» την επιδείνωση των σχέσεων αμφότερων με την Ε.Ε. και την απερχόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Με πολυσχιδή ατζέντα και σκηνικό το ανάκτορο Γιλντίζ στην Κωνσταντινούπολη (πάλαι ποτέ κατοικία των Οθωμανών σουλτάνων), -οι πρώην εχθροί και νυν «αγαπημένοι φίλοι»- πρόεδροι της Τουρκίας και της Ρωσίας, Ερντογάν και Πούτιν, είχαν χθες κρίσιμη, κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση, την τρίτη μέσα σε μόλις δύο μήνες. Έγινε στο περιθώριο της 23ης συνόδου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας. Κι ως επισφράγιση, οι δύο ηγέτες «επέβλεψαν» αργά χθες το βράδυ την υπογραφή διακυβερνητικής συμφωνίας, διά χειρός των υπουργών Ενέργειας, για το πρώτο σκέλος του Turkish Stream, τα σχέδια για τον οποίο είχαν πρωτοανακοινωθεί το 2014, εν μέσω ουκρανικής κρίσης, αλλά έκτοτε πέρασαν από «40 κύματα» μαζί με τις ρωσο-τουρκικές σχέσεις.
Φρούδες βλέψεις
Αρχικού προϋπολογισμού 11,4 δισ. ευρώ, προβλεπόμενης συνολικής χωρητικότητας 32 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως και με βλέψεις -φρούδες κατά τους περισσότερους αναλυτές, δεδομένων και των ενστάσεων που έχει εκφράσει η Κομισιόν, «ποντάροντας» στον TAP- για μελλοντική επέκταση προς την Ευρώπη, ο Turkish Stream θα συνδέει στο πρώτο σκέλος του, μέσω Μαύρης θάλασσας, τη Ρωσία με την Τουρκία, μεταφέροντας προς ώρας στη γείτονα 15,75 δισ. κ.μ. ρωσικό αέριο τον χρόνο.
Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης του συγκεκριμένου έργου αναφέρεται ο Δεκέμβριος του 2019 -περίπου την ίδια περίοδο, δηλαδή, που θα λήγει η συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μέσω του ουκρανικού δικτύου.
Ως αντάλλαγμα-bonus, η Τουρκία εξασφάλισε σε πρώτη φάση έκπτωση στην τιμή αγοράς του ρωσικού αερίου, τη διαβεβαίωση της Μόσχας για επίσπευση των διαδικασιών ως προς τον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού, καθώς και το «ξεπάγωμα» των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων της προς τη Ρωσία, κυρίως εσπεριδοειδών και οπωροκηπευτικών.
«Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα συνεχιστεί με ταχείς ρυθμούς η ομαλοποίηση των διμερών σχέσεών μας», τόνισε ο Ταγίπ Ερντογάν, ανακοινώνοντας συνεδρίαση της μεικτής ρωσο-τουρκικής Οικονομικής Επιτροπής την Πέμπτη και προαναγγέλλοντας διμερές Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Δεύτερο «πιάτο», Συρία
«Εξετάσαμε και άλλα ευαίσθητα περιφερειακά ζητήματα» όπως η Συρία, συμπλήρωσε ο Τούρκος πρόεδρος, βάζοντας στο επίκεντρο τη δραματική κατάσταση στο Χαλέπι και την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση κατά των κουρδικών πολιτοφυλακών «YPG» και του «Ισλαμικού κράτους» στη βόρεια Συρία.
«Συζητήσαμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε οι άνθρωποι στην περιοχή αυτή να έχουν το συντομότερο δυνατόν ειρήνη», ανέφερε, προσθέτοντας ότι σε αυτό το πλαίσιο θα υπάρχει ρωσο-τουρκική συνεργασία σε επίπεδο ΥΠΕΞ, στρατιωτικών ηγεσιών και υπηρεσιών πληροφοριών.
«Αυτό που προέχει είναι η ασφάλεια της μεταφοράς της ανθρωπιστικής βοήθειας, κυρίως στο Χαλέπι», υπογράμμισε ο Ρώσος πρόεδρος. Κι «ελπίζω αυτό το θέμα να είναι ένα από τα αντικείμενα των συνομιλιών που θα γίνουν το προσεχές Σάββατο στη Γενεύη».
«Ο Πούτιν αναμένεται να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να δελεάσει την Τουρκία να συστρατευτεί με τη Ρωσία -και το Ιράν- σε μια ισχυρή προσπάθεια για την επανεκκίνηση των ειρηνευτικών συνομιλιών [...] αμέσως μόλις θα έχει ολοκληρωθεί η επιχείρηση στο Χαλέπι», με πιθανό αντάλλαγμα για την Άγκυρα έναν κομβικό ρόλο επί του βόρειου συριακού εδάφους, γράφει σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυσή του στους «Asia Times» ο Ινδός βετεράνος διπλωμάτης, πρώην πρέσβης στην Τουρκία, Μ.Κ. Μπαντρακουμάρ.
Όμως «πόσο διατεθειμένη είναι η Τουρκία να συνεργαστεί με τη Ρωσία προς αυτήν την κατεύθυνση;» επισημαίνει. «Μήπως θα προτιμήσει να περιμένει τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ; Τι μπορεί να προσφέρει η Μόσχα ως αντάλλαγμα για να ικανοποιήσει τις ανησυχίες και τα συμφέροντα της Τουρκίας στη Συρία; Ποια θα μπορούσε να είναι η φόρμουλα "καταμερισμού της εξουσίας" στη βόρεια Συρία; Αυτά είναι μερικά από τα βασανιστικά ερωτήματα», καταλήγει, «που θα απασχόλησαν τον Πούτιν και τον Ερντογάν στη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, με θέα τον Βόσπορο».
Από τα Στενά του, εν τω μεταξύ -γράφει το πρακτορείο Reuters- «πέρασαν στα τέλη Σεπτεμβρίου 10 ρωσικά πολεμικά πλοία, καθ' οδόν προς τη Συρία. Μερικά από αυτά ήταν τόσο φορτωμένα που η ίσαλος γραμμή ήταν μετά βίας ορατή πάνω από το νερό».
Προφανής προορισμός τους, γράφει ο Μ.Κ. Μπαντρακουμάρ, ήταν η ρωσική ναυτική βάση στην Ταρτούς, στη βορειοδυτική Συρία. Κι αυτή, όπως ανακοίνωσε χθες ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Νικολάι Πανκόφ, θα γίνει «μόνιμη», με την άδεια της Δαμασκού.
Η οριστικοποίηση της συμφωνίας για τον ρωσο-τουρκικό αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream. Η κατασκευή του πρώτου στην Τουρκία πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού, στα σεισμοπαθή μεσογειακά παράλια της Μερσίνης. Η ενίσχυση των οικονομικών και εμπορικών δεσμών. Η εξεύρεση κοινού εδάφους σε διμερές επίπεδο σε ακανθώδη διεθνή ζητήματα, με βασικό τη συριακή κρίση και «φόντο» την επιδείνωση των σχέσεων αμφότερων με την Ε.Ε. και την απερχόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Με πολυσχιδή ατζέντα και σκηνικό το ανάκτορο Γιλντίζ στην Κωνσταντινούπολη (πάλαι ποτέ κατοικία των Οθωμανών σουλτάνων), -οι πρώην εχθροί και νυν «αγαπημένοι φίλοι»- πρόεδροι της Τουρκίας και της Ρωσίας, Ερντογάν και Πούτιν, είχαν χθες κρίσιμη, κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση, την τρίτη μέσα σε μόλις δύο μήνες. Έγινε στο περιθώριο της 23ης συνόδου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας. Κι ως επισφράγιση, οι δύο ηγέτες «επέβλεψαν» αργά χθες το βράδυ την υπογραφή διακυβερνητικής συμφωνίας, διά χειρός των υπουργών Ενέργειας, για το πρώτο σκέλος του Turkish Stream, τα σχέδια για τον οποίο είχαν πρωτοανακοινωθεί το 2014, εν μέσω ουκρανικής κρίσης, αλλά έκτοτε πέρασαν από «40 κύματα» μαζί με τις ρωσο-τουρκικές σχέσεις.
Φρούδες βλέψεις
Αρχικού προϋπολογισμού 11,4 δισ. ευρώ, προβλεπόμενης συνολικής χωρητικότητας 32 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως και με βλέψεις -φρούδες κατά τους περισσότερους αναλυτές, δεδομένων και των ενστάσεων που έχει εκφράσει η Κομισιόν, «ποντάροντας» στον TAP- για μελλοντική επέκταση προς την Ευρώπη, ο Turkish Stream θα συνδέει στο πρώτο σκέλος του, μέσω Μαύρης θάλασσας, τη Ρωσία με την Τουρκία, μεταφέροντας προς ώρας στη γείτονα 15,75 δισ. κ.μ. ρωσικό αέριο τον χρόνο.
Ως ημερομηνία ολοκλήρωσης του συγκεκριμένου έργου αναφέρεται ο Δεκέμβριος του 2019 -περίπου την ίδια περίοδο, δηλαδή, που θα λήγει η συμφωνία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, μέσω του ουκρανικού δικτύου.
Ως αντάλλαγμα-bonus, η Τουρκία εξασφάλισε σε πρώτη φάση έκπτωση στην τιμή αγοράς του ρωσικού αερίου, τη διαβεβαίωση της Μόσχας για επίσπευση των διαδικασιών ως προς τον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού, καθώς και το «ξεπάγωμα» των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων της προς τη Ρωσία, κυρίως εσπεριδοειδών και οπωροκηπευτικών.
«Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα συνεχιστεί με ταχείς ρυθμούς η ομαλοποίηση των διμερών σχέσεών μας», τόνισε ο Ταγίπ Ερντογάν, ανακοινώνοντας συνεδρίαση της μεικτής ρωσο-τουρκικής Οικονομικής Επιτροπής την Πέμπτη και προαναγγέλλοντας διμερές Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Δεύτερο «πιάτο», Συρία
«Εξετάσαμε και άλλα ευαίσθητα περιφερειακά ζητήματα» όπως η Συρία, συμπλήρωσε ο Τούρκος πρόεδρος, βάζοντας στο επίκεντρο τη δραματική κατάσταση στο Χαλέπι και την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση κατά των κουρδικών πολιτοφυλακών «YPG» και του «Ισλαμικού κράτους» στη βόρεια Συρία.
«Συζητήσαμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε οι άνθρωποι στην περιοχή αυτή να έχουν το συντομότερο δυνατόν ειρήνη», ανέφερε, προσθέτοντας ότι σε αυτό το πλαίσιο θα υπάρχει ρωσο-τουρκική συνεργασία σε επίπεδο ΥΠΕΞ, στρατιωτικών ηγεσιών και υπηρεσιών πληροφοριών.
«Αυτό που προέχει είναι η ασφάλεια της μεταφοράς της ανθρωπιστικής βοήθειας, κυρίως στο Χαλέπι», υπογράμμισε ο Ρώσος πρόεδρος. Κι «ελπίζω αυτό το θέμα να είναι ένα από τα αντικείμενα των συνομιλιών που θα γίνουν το προσεχές Σάββατο στη Γενεύη».
«Ο Πούτιν αναμένεται να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία για να δελεάσει την Τουρκία να συστρατευτεί με τη Ρωσία -και το Ιράν- σε μια ισχυρή προσπάθεια για την επανεκκίνηση των ειρηνευτικών συνομιλιών [...] αμέσως μόλις θα έχει ολοκληρωθεί η επιχείρηση στο Χαλέπι», με πιθανό αντάλλαγμα για την Άγκυρα έναν κομβικό ρόλο επί του βόρειου συριακού εδάφους, γράφει σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυσή του στους «Asia Times» ο Ινδός βετεράνος διπλωμάτης, πρώην πρέσβης στην Τουρκία, Μ.Κ. Μπαντρακουμάρ.
Όμως «πόσο διατεθειμένη είναι η Τουρκία να συνεργαστεί με τη Ρωσία προς αυτήν την κατεύθυνση;» επισημαίνει. «Μήπως θα προτιμήσει να περιμένει τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ; Τι μπορεί να προσφέρει η Μόσχα ως αντάλλαγμα για να ικανοποιήσει τις ανησυχίες και τα συμφέροντα της Τουρκίας στη Συρία; Ποια θα μπορούσε να είναι η φόρμουλα "καταμερισμού της εξουσίας" στη βόρεια Συρία; Αυτά είναι μερικά από τα βασανιστικά ερωτήματα», καταλήγει, «που θα απασχόλησαν τον Πούτιν και τον Ερντογάν στη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη, με θέα τον Βόσπορο».
Από τα Στενά του, εν τω μεταξύ -γράφει το πρακτορείο Reuters- «πέρασαν στα τέλη Σεπτεμβρίου 10 ρωσικά πολεμικά πλοία, καθ' οδόν προς τη Συρία. Μερικά από αυτά ήταν τόσο φορτωμένα που η ίσαλος γραμμή ήταν μετά βίας ορατή πάνω από το νερό».
Προφανής προορισμός τους, γράφει ο Μ.Κ. Μπαντρακουμάρ, ήταν η ρωσική ναυτική βάση στην Ταρτούς, στη βορειοδυτική Συρία. Κι αυτή, όπως ανακοίνωσε χθες ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Νικολάι Πανκόφ, θα γίνει «μόνιμη», με την άδεια της Δαμασκού.
Μαργαρίτα Βεργόλια για την Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια: